Trẻ hay ọc sữa, nôn trớ: Cách khắc phục

Trớ là một hiện tượng hay gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nếu trẻ chỉ trớ 1-2 lần mỗi ngày, không ảnh hưởng tới phát triển cân nặng thì đó là hiện tượng sinh lý, sẽ tự hết khi trẻ lớn. Nếu trẻ trớ nhiều lần trong ngày, đặc biệt trớ ra dịch xanh dịch vàng, ảnh hưởng tới phát triển cân nặng của bé thì đó là trớ bệnh lý.

Ở trẻ sơ sinh có nhiều nguyên nhân gây trớ như hẹp phì đại cơ môn vị, phình đại tràng bẩm sinh, xoắn ruột, xoắn trung tràng, lồng ruột, viêm dạ dày ruột.

Xử lý khi trẻ bị ọc sữa

Khi trẻ được khoảng 1 đến 2 tháng tuổi, hệ thống tiêu hóa của trẻ còn yếu, các van trong dạ dày hoạt động chưa đồng bộ. Khi bú trẻ có thể nuốt hơi theo vào dạ dày gây no, sau đó nếu mẹ lại đặt nằm ở tư thế nghiêng thì trẻ dễ bị ọc sữa.

Đây là hiện tượng ọc sữa sinh lý, mẹ có thể giúp bé tránh được bằng cách chia nhỏ thời gian cho bú, giúp trẻ tiêu hóa dễ dàng hơn. Nếu trẻ bú bình, mẹ nên giữ bình sữa nghiêng 45 độ, núm vú cao su luôn đầy sữa để trẻ không bú hơi tránh làm căng dạ dày, hạn chế việc trẻ ọc sữa.

Tuy nhiên, nếu trẻ bị ọc sữa nhiều lần trong khi mẹ đã cố gắng khắc phục tình trạng ọc sữa sinh lý, thì nên xét tới nguyên nhân khác mà theo bác sĩ nhi khoa khuyến cáo. Nếu ọc sữa và kèm theo một số biểu hiện khác thường có thể gặp trong những bệnh lý như: các dị tật ở đường tiêu hóa như hẹp thực quản, hẹp tá tràng là khi trẻ có biểu hiện ọc sữa liên tục mặc dù không bú cũng ọc, hoặc ói ra rồi bú, bú xong lại ói ra; một số bệnh đường tiêu hóa tắc ruột, lồng ruột hay gặp ở những trẻ sau 3 tháng tuổi, trẻ đột nhiên ói, đang bú bình thường bỗng nhiên khóc thét lên, ưỡn bụng, bụng có thể nổi phồng lên … cần phải xử trí cấp cứu càng sớm càng tốt. Trong trường hợp này, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được xử lý kịp thời.

Một điều đáng lưu ý là trẻ không chỉ ọc sữa mà còn bị giật mình kèm co giật trong lúc ngủ, vặn mình thì người mẹ cần xem lại chế độ ăn uống của mình vì đó là dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang thiếu canxi. Theo thống kê từ các bệnh viện nhi tại TP.HCM, mỗi năm hàng trăm trẻ thiếu canxi có biểu hiện tương tự.

Xử lý khi bé bị nôn trớ

Nguyên nhân trẻ ọc sữa, nôn trớ thường do bú không đúng cách

Phản xạ tự nhiên của trẻ khi bú mẹ hoặc bú bình là nuốt, tuy nhiên nếu khoang miệng của trẻ nhỏ mà lượng sữa lại nhiều thì trẻ sẽ bị nôn ói. Đây là biểu hiện nôn sinh lý do thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản rồi trào ra miệng. Cách khắc phục là nên trẻ bú từ từ, không để bú quá no, sau khi bú mẹ thì khoảng 15 phút sau hãy cho trẻ nằm.

Đối với trẻ bú bình, nghiêng bình sữa sao cho ngập cổ bình để tránh nuốt không khí vào dạ dày gây nôn trớ. Trường hợp này sẽ giảm dần khi trẻ lớn lên và có thể mất hẳn mà không cần biện pháp can thiệp nào khác.

Tuy nhiên, mẹ nên chú ý khi thấy trẻ nôn kèm theo sốt, ho, phát ban, đau bụng quằn quại, co giật …vì đây không phải là nôn sinh lý mà đó là dấu hiệu bệnh lý, liên quan tới việc trẻ bị rối loạn tiêu hóa do nhiễm trùng đường ruột hay nhiễm khuẩn tiêu chảy, viêm màng não, dị ứng sữa … do vậy cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để trẻ được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh gây hậu quả đáng tiếc về sau.

Khi nào thì bé sẽ không còn bị nôn trớ nữa?

Khi các cơ phát triển và trở nên mạnh hơn, em bé của bạn sẽ có thể giữ được thức ăn ở trong bụng. Hầu hết các em bé sẽ ngừng nôn trớ khi được 6 hoặc 7 tháng tuổi, hoặc khi bé học được cách tự ngồi, nhưng một số ít sẽ tiếp tục bị nôn trớ cho đến 1 tuổi.

Làm sao phân biệt bé bị nôn trớ hay là nôn mửa?

Nôn mửa thường dữ dội hơn và nhiều hơn là một phần của cữ sữa gần nhất của bé. Nếu em bé của bạn có vẻ mệt mỏi, có thể bé bị nôn mửa. Trớ thường không làm bé bị mệt.

Nôn trớ có phải là dấu hiệu của việc gì đó nghiêm trọng?

Nôn trớ là một hiện tượng điển hình trong việc chăm sóc trẻ, nhưng nếu em bé của bạn không lên cân như mong đợi, hãy đưa bé đi khám bác sỹ. Hãy gọi ngay cho bác sỹ nếu em bé bị nôn thành vòi - ví dụ như là bắn ra khắp phòng. Đấy có thể là dấu hiệu của một tình trạng gọi là chứng hẹp môn vị, trong đó các cơ bắp ở dưới cùng của dạ dày dày lên và ngăn chặn dòng chảy của thức ăn xuống ruột non. Điều này thường xảy ra ở khoảng 1 tháng tuổi.

Bạn cũng phải gọi ngay cho bác sĩ nếu thấy mật xanh trong bãi nôn của bé. Đấy có thể là dấu hiệu của một sự tắc nghẽn trong đường ruột của bé, do vậy bé cần phải được đưa ngay đi cấp cứu, chụp cắt lớp và có thể là cần phải phẫu thuật khẩn cấp.

Ngọc Anh (Tổng hợp)/ Theo ĐSPL